Low Carbon Economy ve Döngüsel Moda: Modayı Tüketme, Döngüye Katıl
Moda Endüstrisinin Karbon Yükü
Bugün bir tişörtü 200 TL’ye alıyoruz ama aslında ödediğimiz bedel bundan çok daha büyük. O tişörtün üretimi için kullanılan 2.700 litre su (bir insanın 3 yıllık içme suyu), üretim sürecinde çıkan karbon salımı ve geride kalan tekstil fazlası… Bunların faturası görünmez şekilde hepimizin üzerine yazılıyor.
Ekonomide buna “görünmeyen maliyet” (externality) denir. Moda endüstrisi ise bunun en çarpıcı örneklerinden biri. Dolabımıza giren her yeni parça, aynı zamanda gezegenin karbon bütçesine, su kaynaklarına ve ekosistemine işlenmiş bir borçtur.
Lineer Ekonomi vs. Döngüsel Ekonomi
Lineer ekonomi: “Al, yap, at” → kaynakları tüketir, karbon salımını artırır.
Döngüsel ekonomi: “Onar, yeniden kullan, dönüştür” → kaynakları korur, karbon ayak izini düşürür.
Bu sadece çevresel değil, ekonomik açıdan da daha güçlü bir model. Çünkü:
Kullanım süresini uzatmak → Arz-talep döngüsünde üretim baskısını hafifletir.
İkinci el piyasası → Varlıkların yeniden değer kazanmasını sağlar.
Geri dönüşüm → Kaynak verimliliğini artırarak çevresel maliyeti düşürür.
Yani bir kıyafeti çöpe atmak sadece bir parçadan vazgeçmek değil; aynı zamanda onun taşıdığı emeği, hikâyeyi ve doğal kaynakları da çöpe atmaktır.
Markaların Değişen Yaklaşımı
Artık birçok moda markası, sattığı ürünlerin ikinci elde yeniden dolaşıma girmesini destekliyor. Kimi kendi ikinci el satış platformunu kuruyor, kimi koleksiyonlarına zamansız parçalar ekliyor, kimi de üretimde geri dönüştürülmüş malzeme kullanıyor. Bu dönüşüm, yalnızca moda anlayışını değil; düşük karbon ekonomisine geçişi de hızlandırıyor.
Neden Önemli?
Tahminler 2050’de moda sektörünün küresel karbon bütçesinin %25’ini tek başına tüketeceğini söylüyor. Bu noktada artık mesele yalnızca “stil” değil, hayatta kalma meselesi.
Ama iyi haber şu: çözüm bizim elimizde. Sevdiğimiz parçaları daha uzun yaşatmak, ikinci ele yönelmek, hızlı tüketim yerine zamansız parçaları seçmek… Küçük adımlar, büyük sonuçlar yaratıyor.
Teyzemin Gardırobu’ndan Mesaj
Bizim için moda sadece giyinmek değil; hafızayı, emeği ve geleceği korumak. Her parça, geçmişten bugüne taşınan bir hikâye. Ve her seçim, düşük karbon ekonomisine atılan küçük ama anlamlı bir adım.
